Çarja e aortës është një gjendje kërcënuese për jetën e karakterizuar nga gjakderdhje në brendësi dhe përgjatë mureve të aortës, vazës së gjakut me madhësi më të madhe që del nga zemra.
Çarja e aortës ndodh afërsisht me një shpeshtësi 2 individë në 10000 mijë. Mund të prekë këdo, por ndodh më shpesh në meshkuj të moshave 40-70 vjeç.
Shkaqet
Çarja e aortës shpesh ndodh nga një dëmtim në murin e brendshëm të aortës. Kjo zakonisht ndodh në zonën torakale të aortës, por mund të ndodhë në zonën abdominale të saj.
Aorta ka disa degë përgjatë të cilave qarkullon gjaku.
Çarja klasifikohet si tip A dhe B, në varësi se ku fillon dhe ku mbaron demtimi.
Tipi A fillon në pjesën fillestare (ngjitëse) të aortës dhe në mënyrë të veçantë lëviz në një pjesë tjetër të kraharorit.
Tipi B fillon në pjesën e fundit (zbritëse) të aortës dhe lëviz poshtë në abdomen.
Kur gjakderdhja fillon, ajo krijon dy kanale: një në të cilin gjaku ecën dhe tjetri ku gjaku rri në vend dhe grumbullohet. Duke u rritur çarja e aortës, kanali me gjakun e palëvizshëm rritet dhe shtyp degë të tjera të aortës.
Një çarje aorte mund gjithashtu të zgjerojë dhe rrisë një lumen aorte dhe të krijojë aneurizëm të saj.
Shkaku ekzakt është i panjohur, por rreziqet përfshijnë arterosklerozën dhe presionin e lartë të gjakut. Dëmtimet traumatike janë shkaqet më madhore të çarjes së aortës, në mënyrë të veçantë traumat jo penetruese të kraharorit që vijnë sidomos nga aksidentet automobilistike.
Rreziqe të tjera të lidhura me zhvillimin e çarjet të aortës janë:
• Bikuspidia e valvulës të aortës;
• Koarktacioni i aortës;
• Kirurgjia e zemrës;
• Shtatzania;
• Sindroma e Marfan;
• Etj.
Simptomat
Simptomat zakonisht fillojnë në mënyrë të papritur, me dhimbje të forta kraharori.
Dhimbja mund të ndihet nën brinjë, të përhapet nën dhe përgjatë shpatullës ose në zonën e kurrizit. Në disa raste mund të përhapet në qafë, krah, nofull, dhe deri në ekstremitetet e poshtme.
Zakonisht kur dhimbja përhapet në krah ose në këmbë çarja e aortës përkeqësohet.
Simptoma të tjera mund të jenë: konfuzion, çorientim, ulje të lëvizshmërisë dhe të ndjeshmërisë në pjesë të ndryshme të trupit, marrje mendsh, tharje goje, etje, të fikët, të vjella, zbehje, takikardi, shkurtim dhe vëdhtirësi në frymëmarrje, etj.
Testet dhe ekzaminimet
Ekziston nje diferencë e presionit midis krahut të majtë dhe të djathtë, ose midis gjymtyrëve të sipërme dhe te poshtëme. Mund te kemi një ulje te presionit te gjakut, fryrje të venave te qafës dhe shënja që ngjajnë me një atak kardiak. Mund të shfaqen dhe shënjat e shokut por me një presion gjaku normal.
Disekimi i aortës ose aneurizma e saj mund te shihen me:
Angiografi të aortës
Grafi pulmoni
MRI e toraksit
CT e toraksit
Echo dopler
Echo transezofageale
Trajtimi
Qëllimi i trajtimit është të parandalohen ndërlikimet.
Tipi A i çarjes kërkon kirurgji, rregullim dhe zëvendësim të zonës së dëmtuar të aortës, tipi B mund të kurohet me mjekim medikamentoz.
Medikamente që ulin presionin e gjakut mund të përshkruhen dhe të jepen në rrugë venoze.
Qetësues për dhimbjet;
Beta-bllokuesit;
Komplikacionet
Rupture e aortës që con në humbje të gjakut dhe shok
Trombe
Tamponadë e zemrës
Insuficiencë renale
Infarkt kardiak
Infarkt cerebral
Parandalimi
Trajtimi adekuat dhe kontrolli i aterosklerozës dhe i presionit të lartë të gjakut mund të ulër riskun për disekim të aortës. Medikamente si bllokuesit e receptorëve te angiotenzinës, inhibitorët e ACE dhe beta bllokuesit mund te ulin këtë risk.
KIRURGJIA REFRAKTIVE
Ç’është kirurgjia refraktive?
Është një procedurë kirurgjikale e cila eliminon në mënyrë përfundimtare nevojën për të mbajtur syze apo lente kontakti.
Metoda e përdorur zakonisht quhet LASIK (LASER–Assisted In Situ Keratomileusis), e cila konsiston ne ndryshimin e formës së kornesë nëpërmjet aplikimit të excimer lazerit.
Shikimi normal
Në kushtet e shikimit normal, kornea dhe kristalini e përthyejnë dritën dhe e fokusojnë atë në retinë dhe në këtë mënyrë imazhi që shikoni është i qartë. Çdo devijim i kësaj përthyerjeje normale njihet si e metë refraktive.
Miopia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e madhe se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen përpara retinës, në vend që të përthyhen mbi të. Miopi shikon mirë afër dhe turbullt në largësi. Miopia korrigjohet duke përdorur syza konvekse (numër minus)
Hipermetropia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e vogël se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen prapa retinës. Në moshat e reja dhe në hipermetropinë e ulët syri mund ta kompensojë korrigjimin duke u sforcuar. Ky sforcim i vazhdueshëm krijon dhimbje koke të cilat eliminohen pas vendosjes së korrigjimit. Hipermetropia korrigjohet duke përdorur syza konkave (me numër plus).
Astigmatizmi
Astigmatizmi i zakonshëm ndodh kur rrezet e dritës përthyhen në më shumë sesa një pikë të retinës. Për pasojë imazhi i përftuar në retinë është i turbullt. Ai korrigjohet me syze cilindrike të cilat korrigjojnë numrin në një aks të caktuar.
Teknika Lasik
Kandidatët për kryerjen e kësaj procedure janë:
• Personat nga mosha 18 deri në 60 vjeç
• Personat që nuk u ka ndryshuar numri i syzeve për të paktën një vit.
• Personat me miopi deri në 10 dioptri
• Personat me miopi me astigmatizëm deri në 5 dioptri
• Personat me hipermetropi deri në 4 dioptri dhe astigmatizëm hipermetropik
Për pacientë me numra më të mëdhenj se ata të përmendur më sipër eliminimi përfundimtar i korrigjimit realizohet me anë të vendosjes së lentave intraokulare (të cilat vendosen gjatë ndërhyrjes kirurgjikale dhe janë definitive për të gjithë jetën)
Excimer Laser nuk është i përshtatshëm në rastin e:
• Keratokonit
• Uveitit
• Trashësisë së pamjaftueshme të kornesë
• Periudhës së shtatzënisë
Procedura
Realizohet nën anestezi lokale. Në sy hidhen disa pika për të mpirë sipërfaqen e kornesë. I tërë trajtimi zgjat vetëm rreth 15 minuta.
Etapa e parë e LASIK konsiston në prerjen e një shtrese shumë të hollë në sipërfaqen e kornesë nëpërmjet një aparati të quajtur mikrokeratom. Ky realizon prerje shumë të holla, me një trashësi prej rreth 160 mikronësh, (rreth 1/3 e trashësisë së flokut të njeriut) dhe një diametër prej 9 milimetrash (shumë më i gjerë sesa pupilla).
Kjo fletë e hollë, e quajtur flap, hidhet anash duke ekspozuar shtresën qendrore të kornesë, aty ku aplikohet trajtimi me lazer. Përpara trajtimit, kirurgu mat me kujdes përmasat e kornesë dhe përgatit një plan kurimi, sipas të cilit programohet aplikimi i lazerit për të arritur korrigjimin e dëshiruar të shikimit.
Aplikimi i lazerit zgjat afërsisht një minutë dhe pastaj flap-i i prerë ripozicionohet, mbi shtresën e trajtuar të kornesë. Duke qenë se kornea ka cilësi të posaçme ngjitjeje, shtresa bashkohet me sipërfaqen nën të pa pasur nevojë për sutura (qepje).
Pas përfundimit të trajtimit syri nuk ka nevojë për fashim. Pamja është e qartë qysh të nesërmen. Një mjekim lokal me pika në sy për një javë është i nevojshëm pas operacionit.
Kujdesi para operacionit
Të ndërpritet mbajtja e lentave të kontaktit me numër të vogël të paktën 15 ditë përpara operacionit .Femrat duhet të shmangin makijazhin një ditë përpara trajtimit.
Analiza të posaçme pre-operatore
Një ekzaminim komplet oftalmologjik ku përfshihen sa më poshtë :
• Refraksioni (përcaktimi i saktë i korrigjimit)
• Toporafia korneale (studimi i formës së kornesë)
• Pakimetria (matja e trashësisë së kornesë) është i domosdoshëm para operacionit
Ekzaminimi në të njëjtën ditë pas trajtimit
Ekzaminohen sytë disa minuta pas procedurës për t’u siguruar që jeni komodë dhe të gatshëm për të nisur mjekimet pas ndërhyrjes.
Trajtimi pas operacionit
Të nesërmen e operacionit pacienti paraqitet në klinikë për ekzaminimin e dytë. Përmirësimi i shikimit është i dukshëm që të nesërmen e operacionit dhe mund t’i ktheheni veprimtarisë suaj normale.
Pyetje të shpeshta
1- Sa zgjat procedura LASIK?
ASIK realizohet në kushte sterile, në sallën e operacionit dhe zgjat përreth 5 deri në 7 minuta për çdo sy, apo 15 minuta për të dy sytë.
2- Është i përhershëm efekti i kirurgjisë LASIK?
Po. Trajtimi është definitiv dhe zgjat gjithë jetën.
3- Do të kem nevojë për syze për afër pas trajtimit?
Përgjithësisht, pas trajtimit, pacientët nën 45 vjeç lexojnë mire edhe pa syze. Nevoja e mbajtjes së syzave për lexim afër (presbiopia) vjen si rezultat i dobësimit natyror të muskujve të syrit dhe është një proces normal që ndodh tek të gjithë njerëzit pas moshës 45 vjeç pavarësisht nëse kanë kryer procedurën LASIK apo jo.
4- Sa kohë pas trajtimit mund të bëj banjë apo dush?
Kirurgu që ju ka bërë trajtimin LASIK do t’ju këshillojë lidhur me këtë hollësi; sidoqoftë, ju mund të bëni banjë që ditën e trajtimit, por duhet të tregoni kujdes që të shmangni kontaktin e drejtpërdrejtë të syve me sapunin apo ujin 5 ditët e para.
Është shumë e rëndësishme të mos fërkohen sytë gjatë muajit të parë pas trajtimit kirurgjikal.
5- Sa kohë pas trajtimit mund ta drejtoj makinën?
Ditën e trajtimit nuk duhet ta drejtoni automjetin. Më pas,mund ta drejtoni kur të ndiheni të sigurt se qartësia e shikimit dhe gjendja e syve bën të mundur që ta bëni këtë në mënyrë të sigurt.
6- Kur mund të përdor makijazh?
Mund të filloni të përdorni sërish makijazh tek sytë 2 javë pas trajtimit të kryer. Rekomandohet që të blini produkte të reja makijazhi, sidomos rimelin, për të shmangur infeksione të mundshme pas trajtimit.
7- Kur mund të notoj?
Nuk duhet të notoni në pishinë apo det për një muaj pas trajtimit.
8- Çfarë lloj anestezie përdoret gjatë trajtimit?
Për mpirjen e syrit përdoren pika. Ndonjëherë, përdoret edhe mjekim nga goja për të ndihmuar pacientin të qetësohet. Mos u shqetësoni – nuk përdoret age apo injektim i ilaçeve në rrugë intravenoze.
9- A mund të trajtohen të dy sytë në njëjtën kohë?
Trajtimi LASIK kryhet te të dy sytë brenda një dite.
10- Shkakton dhimbje trajtimi LASIK?
Trajtimi LASIK është një procedurë pa dhimbje dhe kryhet nën anestezi lokale me pika të cilat e mpijnë sipërfaqen e syrit.
11- Do të kem dhimbje pas trajtimit LASIK?
Nuk ndihet dhimbje, disa pacientë përjetojnë një ndjesi djegieje apo kruarje përgjithësisht, nga një deri në tre orë pas trajtimit.
12- Sa kohë pas trajtimit kirurgjikal do të shoh qartë?
Mjekimi me pika në sy krijon pak mjegullim, por pjesa më e madhe e pacientëve ndiejnë përmirësim të ndjeshëm të pamjes menjëherë pasi largohen nga klinika. Shikimi arrin maksimumin të nesërmen e operacionit.
13- Do t’i mbaj sytë të fashuar?
Jo, nuk është e nevojshme të fashohet syri pas operacionit.
14- Kur mund të kthehem në punë?
Pjesa më e madhe e pacientëve i kthehen punës me kohë të plotë që të nesërmen e trajtimit. Rrallë kërkohet që të pritet një ditë apo dy për t’iu kthyer punës. Nëse mundeni, është e rekomandueshme të prisni nja dy ditë.
15- Do të kem nevojë për syze apo lente kontakti pas trajtimit LASIK?
Synimi i kirurgjisë refraktive është të ofrojë shikim të kënaqshëm pa pasur nevojën për syze dhe/ose lentet e kontaktit. Në raste të numrave të mëdhenj (përtej kufijve të përcaktuar më lart) mund të ketë një numër rezidual i cili do të kërkojë përdorimin e syzeve gjatë leximit
16- Cilat janë komplikacionet që mund të ndodhin gjatë LASIK?
• mbetja e nevojës për korrigjim edhe pas ndërhyrjes kirurgjikale (kjo sidomos në rastet e numrave të mëdhenj mbi + 6 apo – 10 apo cilindër më i madh se 4), e cila mund të kërkojë një ritrajtim të dytë pas 6 muajve
• shikimi i rrathëve ylberore
• deformimi i figurave, rënia e pjesshme e kapakut të sipërm
• skuqja e syrit për rreth një javë pas operacionit
• dderi më sot nuk është raportuar asnjë rast për humbje të pamjes apo të syrit gjatë LASIK.
Çarja e aortës është një gjendje kërcënuese për jetën e karakterizuar nga gjakderdhje në brendësi dhe përgjatë mureve të aortës, vazës së gjakut me madhësi më të madhe që del nga zemra.
Çarja e aortës ndodh afërsisht me një shpeshtësi 2 individë në 10000 mijë. Mund të prekë këdo, por ndodh më shpesh në meshkuj të moshave 40-70 vjeç.
Shkaqet
Çarja e aortës shpesh ndodh nga një dëmtim në murin e brendshëm të aortës. Kjo zakonisht ndodh në zonën torakale të aortës, por mund të ndodhë në zonën abdominale të saj.
Aorta ka disa degë përgjatë të cilave qarkullon gjaku.
Çarja klasifikohet si tip A dhe B, në varësi se ku fillon dhe ku mbaron demtimi.
Tipi A fillon në pjesën fillestare (ngjitëse) të aortës dhe në mënyrë të veçantë lëviz në një pjesë tjetër të kraharorit.
Tipi B fillon në pjesën e fundit (zbritëse) të aortës dhe lëviz poshtë në abdomen.
Kur gjakderdhja fillon, ajo krijon dy kanale: një në të cilin gjaku ecën dhe tjetri ku gjaku rri në vend dhe grumbullohet. Duke u rritur çarja e aortës, kanali me gjakun e palëvizshëm rritet dhe shtyp degë të tjera të aortës.
Një çarje aorte mund gjithashtu të zgjerojë dhe rrisë një lumen aorte dhe të krijojë aneurizëm të saj.
Shkaku ekzakt është i panjohur, por rreziqet përfshijnë arterosklerozën dhe presionin e lartë të gjakut. Dëmtimet traumatike janë shkaqet më madhore të çarjes së aortës, në mënyrë të veçantë traumat jo penetruese të kraharorit që vijnë sidomos nga aksidentet automobilistike.
Rreziqe të tjera të lidhura me zhvillimin e çarjet të aortës janë:
• Bikuspidia e valvulës të aortës;
• Koarktacioni i aortës;
• Kirurgjia e zemrës;
• Shtatzania;
• Sindroma e Marfan;
• Etj.
Simptomat
Simptomat zakonisht fillojnë në mënyrë të papritur, me dhimbje të forta kraharori.
Dhimbja mund të ndihet nën brinjë, të përhapet nën dhe përgjatë shpatullës ose në zonën e kurrizit. Në disa raste mund të përhapet në qafë, krah, nofull, dhe deri në ekstremitetet e poshtme.
Zakonisht kur dhimbja përhapet në krah ose në këmbë çarja e aortës përkeqësohet.
Simptoma të tjera mund të jenë: konfuzion, çorientim, ulje të lëvizshmërisë dhe të ndjeshmërisë në pjesë të ndryshme të trupit, marrje mendsh, tharje goje, etje, të fikët, të vjella, zbehje, takikardi, shkurtim dhe vëdhtirësi në frymëmarrje, etj.
Testet dhe ekzaminimet
Ekziston nje diferencë e presionit midis krahut të majtë dhe të djathtë, ose midis gjymtyrëve të sipërme dhe te poshtëme. Mund te kemi një ulje te presionit te gjakut, fryrje të venave te qafës dhe shënja që ngjajnë me një atak kardiak. Mund të shfaqen dhe shënjat e shokut por me një presion gjaku normal.
Disekimi i aortës ose aneurizma e saj mund te shihen me:
Angiografi të aortës
Grafi pulmoni
MRI e toraksit
CT e toraksit
Echo dopler
Echo transezofageale
Trajtimi
Qëllimi i trajtimit është të parandalohen ndërlikimet.
Tipi A i çarjes kërkon kirurgji, rregullim dhe zëvendësim të zonës së dëmtuar të aortës, tipi B mund të kurohet me mjekim medikamentoz.
Medikamente që ulin presionin e gjakut mund të përshkruhen dhe të jepen në rrugë venoze.
Qetësues për dhimbjet;
Beta-bllokuesit;
Komplikacionet
Rupture e aortës që con në humbje të gjakut dhe shok
Trombe
Tamponadë e zemrës
Insuficiencë renale
Infarkt kardiak
Infarkt cerebral
Parandalimi
Trajtimi adekuat dhe kontrolli i aterosklerozës dhe i presionit të lartë të gjakut mund të ulër riskun për disekim të aortës. Medikamente si bllokuesit e receptorëve te angiotenzinës, inhibitorët e ACE dhe beta bllokuesit mund te ulin këtë risk.
KIRURGJIA REFRAKTIVE
Ç’është kirurgjia refraktive?
Është një procedurë kirurgjikale e cila eliminon në mënyrë përfundimtare nevojën për të mbajtur syze apo lente kontakti.
Metoda e përdorur zakonisht quhet LASIK (LASER–Assisted In Situ Keratomileusis), e cila konsiston ne ndryshimin e formës së kornesë nëpërmjet aplikimit të excimer lazerit.
Shikimi normal
Në kushtet e shikimit normal, kornea dhe kristalini e përthyejnë dritën dhe e fokusojnë atë në retinë dhe në këtë mënyrë imazhi që shikoni është i qartë. Çdo devijim i kësaj përthyerjeje normale njihet si e metë refraktive.
Miopia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e madhe se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen përpara retinës, në vend që të përthyhen mbi të. Miopi shikon mirë afër dhe turbullt në largësi. Miopia korrigjohet duke përdorur syza konvekse (numër minus)
Hipermetropia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e vogël se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen prapa retinës. Në moshat e reja dhe në hipermetropinë e ulët syri mund ta kompensojë korrigjimin duke u sforcuar. Ky sforcim i vazhdueshëm krijon dhimbje koke të cilat eliminohen pas vendosjes së korrigjimit. Hipermetropia korrigjohet duke përdorur syza konkave (me numër plus).
Astigmatizmi
Astigmatizmi i zakonshëm ndodh kur rrezet e dritës përthyhen në më shumë sesa një pikë të retinës. Për pasojë imazhi i përftuar në retinë është i turbullt. Ai korrigjohet me syze cilindrike të cilat korrigjojnë numrin në një aks të caktuar.
Teknika Lasik
Kandidatët për kryerjen e kësaj procedure janë:
• Personat nga mosha 18 deri në 60 vjeç
• Personat që nuk u ka ndryshuar numri i syzeve për të paktën një vit.
• Personat me miopi deri në 10 dioptri
• Personat me miopi me astigmatizëm deri në 5 dioptri
• Personat me hipermetropi deri në 4 dioptri dhe astigmatizëm hipermetropik
Për pacientë me numra më të mëdhenj se ata të përmendur më sipër eliminimi përfundimtar i korrigjimit realizohet me anë të vendosjes së lentave intraokulare (të cilat vendosen gjatë ndërhyrjes kirurgjikale dhe janë definitive për të gjithë jetën)
Excimer Laser nuk është i përshtatshëm në rastin e:
• Keratokonit
• Uveitit
• Trashësisë së pamjaftueshme të kornesë
• Periudhës së shtatzënisë
Procedura
Realizohet nën anestezi lokale. Në sy hidhen disa pika për të mpirë sipërfaqen e kornesë. I tërë trajtimi zgjat vetëm rreth 15 minuta.
Etapa e parë e LASIK konsiston në prerjen e një shtrese shumë të hollë në sipërfaqen e kornesë nëpërmjet një aparati të quajtur mikrokeratom. Ky realizon prerje shumë të holla, me një trashësi prej rreth 160 mikronësh, (rreth 1/3 e trashësisë së flokut të njeriut) dhe një diametër prej 9 milimetrash (shumë më i gjerë sesa pupilla).
Kjo fletë e hollë, e quajtur flap, hidhet anash duke ekspozuar shtresën qendrore të kornesë, aty ku aplikohet trajtimi me lazer. Përpara trajtimit, kirurgu mat me kujdes përmasat e kornesë dhe përgatit një plan kurimi, sipas të cilit programohet aplikimi i lazerit për të arritur korrigjimin e dëshiruar të shikimit.
Aplikimi i lazerit zgjat afërsisht një minutë dhe pastaj flap-i i prerë ripozicionohet, mbi shtresën e trajtuar të kornesë. Duke qenë se kornea ka cilësi të posaçme ngjitjeje, shtresa bashkohet me sipërfaqen nën të pa pasur nevojë për sutura (qepje).
Pas përfundimit të trajtimit syri nuk ka nevojë për fashim. Pamja është e qartë qysh të nesërmen. Një mjekim lokal me pika në sy për një javë është i nevojshëm pas operacionit.
Kujdesi para operacionit
Të ndërpritet mbajtja e lentave të kontaktit me numër të vogël të paktën 15 ditë përpara operacionit .Femrat duhet të shmangin makijazhin një ditë përpara trajtimit.
Analiza të posaçme pre-operatore
Një ekzaminim komplet oftalmologjik ku përfshihen sa më poshtë :
• Refraksioni (përcaktimi i saktë i korrigjimit)
• Toporafia korneale (studimi i formës së kornesë)
• Pakimetria (matja e trashësisë së kornesë) është i domosdoshëm para operacionit
Ekzaminimi në të njëjtën ditë pas trajtimit
Ekzaminohen sytë disa minuta pas procedurës për t’u siguruar që jeni komodë dhe të gatshëm për të nisur mjekimet pas ndërhyrjes.
Trajtimi pas operacionit
Të nesërmen e operacionit pacienti paraqitet në klinikë për ekzaminimin e dytë. Përmirësimi i shikimit është i dukshëm që të nesërmen e operacionit dhe mund t’i ktheheni veprimtarisë suaj normale.
Pyetje të shpeshta
1- Sa zgjat procedura LASIK?
ASIK realizohet në kushte sterile, në sallën e operacionit dhe zgjat përreth 5 deri në 7 minuta për çdo sy, apo 15 minuta për të dy sytë.
2- Është i përhershëm efekti i kirurgjisë LASIK?
Po. Trajtimi është definitiv dhe zgjat gjithë jetën.
3- Do të kem nevojë për syze për afër pas trajtimit?
Përgjithësisht, pas trajtimit, pacientët nën 45 vjeç lexojnë mire edhe pa syze. Nevoja e mbajtjes së syzave për lexim afër (presbiopia) vjen si rezultat i dobësimit natyror të muskujve të syrit dhe është një proces normal që ndodh tek të gjithë njerëzit pas moshës 45 vjeç pavarësisht nëse kanë kryer procedurën LASIK apo jo.
4- Sa kohë pas trajtimit mund të bëj banjë apo dush?
Kirurgu që ju ka bërë trajtimin LASIK do t’ju këshillojë lidhur me këtë hollësi; sidoqoftë, ju mund të bëni banjë që ditën e trajtimit, por duhet të tregoni kujdes që të shmangni kontaktin e drejtpërdrejtë të syve me sapunin apo ujin 5 ditët e para.
Është shumë e rëndësishme të mos fërkohen sytë gjatë muajit të parë pas trajtimit kirurgjikal.
5- Sa kohë pas trajtimit mund ta drejtoj makinën?
Ditën e trajtimit nuk duhet ta drejtoni automjetin. Më pas,mund ta drejtoni kur të ndiheni të sigurt se qartësia e shikimit dhe gjendja e syve bën të mundur që ta bëni këtë në mënyrë të sigurt.
6- Kur mund të përdor makijazh?
Mund të filloni të përdorni sërish makijazh tek sytë 2 javë pas trajtimit të kryer. Rekomandohet që të blini produkte të reja makijazhi, sidomos rimelin, për të shmangur infeksione të mundshme pas trajtimit.
7- Kur mund të notoj?
Nuk duhet të notoni në pishinë apo det për një muaj pas trajtimit.
8- Çfarë lloj anestezie përdoret gjatë trajtimit?
Për mpirjen e syrit përdoren pika. Ndonjëherë, përdoret edhe mjekim nga goja për të ndihmuar pacientin të qetësohet. Mos u shqetësoni – nuk përdoret age apo injektim i ilaçeve në rrugë intravenoze.
9- A mund të trajtohen të dy sytë në njëjtën kohë?
Trajtimi LASIK kryhet te të dy sytë brenda një dite.
10- Shkakton dhimbje trajtimi LASIK?
Trajtimi LASIK është një procedurë pa dhimbje dhe kryhet nën anestezi lokale me pika të cilat e mpijnë sipërfaqen e syrit.
11- Do të kem dhimbje pas trajtimit LASIK?
Nuk ndihet dhimbje, disa pacientë përjetojnë një ndjesi djegieje apo kruarje përgjithësisht, nga një deri në tre orë pas trajtimit.
12- Sa kohë pas trajtimit kirurgjikal do të shoh qartë?
Mjekimi me pika në sy krijon pak mjegullim, por pjesa më e madhe e pacientëve ndiejnë përmirësim të ndjeshëm të pamjes menjëherë pasi largohen nga klinika. Shikimi arrin maksimumin të nesërmen e operacionit.
13- Do t’i mbaj sytë të fashuar?
Jo, nuk është e nevojshme të fashohet syri pas operacionit.
14- Kur mund të kthehem në punë?
Pjesa më e madhe e pacientëve i kthehen punës me kohë të plotë që të nesërmen e trajtimit. Rrallë kërkohet që të pritet një ditë apo dy për t’iu kthyer punës. Nëse mundeni, është e rekomandueshme të prisni nja dy ditë.
15- Do të kem nevojë për syze apo lente kontakti pas trajtimit LASIK?
Synimi i kirurgjisë refraktive është të ofrojë shikim të kënaqshëm pa pasur nevojën për syze dhe/ose lentet e kontaktit. Në raste të numrave të mëdhenj (përtej kufijve të përcaktuar më lart) mund të ketë një numër rezidual i cili do të kërkojë përdorimin e syzeve gjatë leximit
16- Cilat janë komplikacionet që mund të ndodhin gjatë LASIK?
• mbetja e nevojës për korrigjim edhe pas ndërhyrjes kirurgjikale (kjo sidomos në rastet e numrave të mëdhenj mbi + 6 apo – 10 apo cilindër më i madh se 4), e cila mund të kërkojë një ritrajtim të dytë pas 6 muajve
• shikimi i rrathëve ylberore
• deformimi i figurave, rënia e pjesshme e kapakut të sipërm
• skuqja e syrit për rreth një javë pas operacionit
• dderi më sot nuk është raportuar asnjë rast për humbje të pamjes apo të syrit gjatë LASIK.
Çarja e aortës ndodh afërsisht me një shpeshtësi 2 individë në 10000 mijë. Mund të prekë këdo, por ndodh më shpesh në meshkuj të moshave 40-70 vjeç.
Shkaqet
Çarja e aortës shpesh ndodh nga një dëmtim në murin e brendshëm të aortës. Kjo zakonisht ndodh në zonën torakale të aortës, por mund të ndodhë në zonën abdominale të saj.
Aorta ka disa degë përgjatë të cilave qarkullon gjaku.
Çarja klasifikohet si tip A dhe B, në varësi se ku fillon dhe ku mbaron demtimi.
Tipi A fillon në pjesën fillestare (ngjitëse) të aortës dhe në mënyrë të veçantë lëviz në një pjesë tjetër të kraharorit.
Tipi B fillon në pjesën e fundit (zbritëse) të aortës dhe lëviz poshtë në abdomen.
Kur gjakderdhja fillon, ajo krijon dy kanale: një në të cilin gjaku ecën dhe tjetri ku gjaku rri në vend dhe grumbullohet. Duke u rritur çarja e aortës, kanali me gjakun e palëvizshëm rritet dhe shtyp degë të tjera të aortës.
Një çarje aorte mund gjithashtu të zgjerojë dhe rrisë një lumen aorte dhe të krijojë aneurizëm të saj.
Shkaku ekzakt është i panjohur, por rreziqet përfshijnë arterosklerozën dhe presionin e lartë të gjakut. Dëmtimet traumatike janë shkaqet më madhore të çarjes së aortës, në mënyrë të veçantë traumat jo penetruese të kraharorit që vijnë sidomos nga aksidentet automobilistike.
Rreziqe të tjera të lidhura me zhvillimin e çarjet të aortës janë:
• Bikuspidia e valvulës të aortës;
• Koarktacioni i aortës;
• Kirurgjia e zemrës;
• Shtatzania;
• Sindroma e Marfan;
• Etj.
Simptomat
Simptomat zakonisht fillojnë në mënyrë të papritur, me dhimbje të forta kraharori.
Dhimbja mund të ndihet nën brinjë, të përhapet nën dhe përgjatë shpatullës ose në zonën e kurrizit. Në disa raste mund të përhapet në qafë, krah, nofull, dhe deri në ekstremitetet e poshtme.
Zakonisht kur dhimbja përhapet në krah ose në këmbë çarja e aortës përkeqësohet.
Simptoma të tjera mund të jenë: konfuzion, çorientim, ulje të lëvizshmërisë dhe të ndjeshmërisë në pjesë të ndryshme të trupit, marrje mendsh, tharje goje, etje, të fikët, të vjella, zbehje, takikardi, shkurtim dhe vëdhtirësi në frymëmarrje, etj.
Testet dhe ekzaminimet
Ekziston nje diferencë e presionit midis krahut të majtë dhe të djathtë, ose midis gjymtyrëve të sipërme dhe te poshtëme. Mund te kemi një ulje te presionit te gjakut, fryrje të venave te qafës dhe shënja që ngjajnë me një atak kardiak. Mund të shfaqen dhe shënjat e shokut por me një presion gjaku normal.
Disekimi i aortës ose aneurizma e saj mund te shihen me:
Angiografi të aortës
Grafi pulmoni
MRI e toraksit
CT e toraksit
Echo dopler
Echo transezofageale
Trajtimi
Qëllimi i trajtimit është të parandalohen ndërlikimet.
Tipi A i çarjes kërkon kirurgji, rregullim dhe zëvendësim të zonës së dëmtuar të aortës, tipi B mund të kurohet me mjekim medikamentoz.
Medikamente që ulin presionin e gjakut mund të përshkruhen dhe të jepen në rrugë venoze.
Qetësues për dhimbjet;
Beta-bllokuesit;
Komplikacionet
Rupture e aortës që con në humbje të gjakut dhe shok
Trombe
Tamponadë e zemrës
Insuficiencë renale
Infarkt kardiak
Infarkt cerebral
Parandalimi
Trajtimi adekuat dhe kontrolli i aterosklerozës dhe i presionit të lartë të gjakut mund të ulër riskun për disekim të aortës. Medikamente si bllokuesit e receptorëve te angiotenzinës, inhibitorët e ACE dhe beta bllokuesit mund te ulin këtë risk.
KIRURGJIA REFRAKTIVE
Ç’është kirurgjia refraktive?
Është një procedurë kirurgjikale e cila eliminon në mënyrë përfundimtare nevojën për të mbajtur syze apo lente kontakti.
Metoda e përdorur zakonisht quhet LASIK (LASER–Assisted In Situ Keratomileusis), e cila konsiston ne ndryshimin e formës së kornesë nëpërmjet aplikimit të excimer lazerit.
Shikimi normal
Në kushtet e shikimit normal, kornea dhe kristalini e përthyejnë dritën dhe e fokusojnë atë në retinë dhe në këtë mënyrë imazhi që shikoni është i qartë. Çdo devijim i kësaj përthyerjeje normale njihet si e metë refraktive.
Miopia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e madhe se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen përpara retinës, në vend që të përthyhen mbi të. Miopi shikon mirë afër dhe turbullt në largësi. Miopia korrigjohet duke përdorur syza konvekse (numër minus)
Hipermetropia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e vogël se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen prapa retinës. Në moshat e reja dhe në hipermetropinë e ulët syri mund ta kompensojë korrigjimin duke u sforcuar. Ky sforcim i vazhdueshëm krijon dhimbje koke të cilat eliminohen pas vendosjes së korrigjimit. Hipermetropia korrigjohet duke përdorur syza konkave (me numër plus).
Astigmatizmi
Astigmatizmi i zakonshëm ndodh kur rrezet e dritës përthyhen në më shumë sesa një pikë të retinës. Për pasojë imazhi i përftuar në retinë është i turbullt. Ai korrigjohet me syze cilindrike të cilat korrigjojnë numrin në një aks të caktuar.
Teknika Lasik
Kandidatët për kryerjen e kësaj procedure janë:
• Personat nga mosha 18 deri në 60 vjeç
• Personat që nuk u ka ndryshuar numri i syzeve për të paktën një vit.
• Personat me miopi deri në 10 dioptri
• Personat me miopi me astigmatizëm deri në 5 dioptri
• Personat me hipermetropi deri në 4 dioptri dhe astigmatizëm hipermetropik
Për pacientë me numra më të mëdhenj se ata të përmendur më sipër eliminimi përfundimtar i korrigjimit realizohet me anë të vendosjes së lentave intraokulare (të cilat vendosen gjatë ndërhyrjes kirurgjikale dhe janë definitive për të gjithë jetën)
Excimer Laser nuk është i përshtatshëm në rastin e:
• Keratokonit
• Uveitit
• Trashësisë së pamjaftueshme të kornesë
• Periudhës së shtatzënisë
Procedura
Realizohet nën anestezi lokale. Në sy hidhen disa pika për të mpirë sipërfaqen e kornesë. I tërë trajtimi zgjat vetëm rreth 15 minuta.
Etapa e parë e LASIK konsiston në prerjen e një shtrese shumë të hollë në sipërfaqen e kornesë nëpërmjet një aparati të quajtur mikrokeratom. Ky realizon prerje shumë të holla, me një trashësi prej rreth 160 mikronësh, (rreth 1/3 e trashësisë së flokut të njeriut) dhe një diametër prej 9 milimetrash (shumë më i gjerë sesa pupilla).
Kjo fletë e hollë, e quajtur flap, hidhet anash duke ekspozuar shtresën qendrore të kornesë, aty ku aplikohet trajtimi me lazer. Përpara trajtimit, kirurgu mat me kujdes përmasat e kornesë dhe përgatit një plan kurimi, sipas të cilit programohet aplikimi i lazerit për të arritur korrigjimin e dëshiruar të shikimit.
Aplikimi i lazerit zgjat afërsisht një minutë dhe pastaj flap-i i prerë ripozicionohet, mbi shtresën e trajtuar të kornesë. Duke qenë se kornea ka cilësi të posaçme ngjitjeje, shtresa bashkohet me sipërfaqen nën të pa pasur nevojë për sutura (qepje).
Pas përfundimit të trajtimit syri nuk ka nevojë për fashim. Pamja është e qartë qysh të nesërmen. Një mjekim lokal me pika në sy për një javë është i nevojshëm pas operacionit.
Kujdesi para operacionit
Të ndërpritet mbajtja e lentave të kontaktit me numër të vogël të paktën 15 ditë përpara operacionit .Femrat duhet të shmangin makijazhin një ditë përpara trajtimit.
Analiza të posaçme pre-operatore
Një ekzaminim komplet oftalmologjik ku përfshihen sa më poshtë :
• Refraksioni (përcaktimi i saktë i korrigjimit)
• Toporafia korneale (studimi i formës së kornesë)
• Pakimetria (matja e trashësisë së kornesë) është i domosdoshëm para operacionit
Ekzaminimi në të njëjtën ditë pas trajtimit
Ekzaminohen sytë disa minuta pas procedurës për t’u siguruar që jeni komodë dhe të gatshëm për të nisur mjekimet pas ndërhyrjes.
Trajtimi pas operacionit
Të nesërmen e operacionit pacienti paraqitet në klinikë për ekzaminimin e dytë. Përmirësimi i shikimit është i dukshëm që të nesërmen e operacionit dhe mund t’i ktheheni veprimtarisë suaj normale.
Pyetje të shpeshta
1- Sa zgjat procedura LASIK?
ASIK realizohet në kushte sterile, në sallën e operacionit dhe zgjat përreth 5 deri në 7 minuta për çdo sy, apo 15 minuta për të dy sytë.
2- Është i përhershëm efekti i kirurgjisë LASIK?
Po. Trajtimi është definitiv dhe zgjat gjithë jetën.
3- Do të kem nevojë për syze për afër pas trajtimit?
Përgjithësisht, pas trajtimit, pacientët nën 45 vjeç lexojnë mire edhe pa syze. Nevoja e mbajtjes së syzave për lexim afër (presbiopia) vjen si rezultat i dobësimit natyror të muskujve të syrit dhe është një proces normal që ndodh tek të gjithë njerëzit pas moshës 45 vjeç pavarësisht nëse kanë kryer procedurën LASIK apo jo.
4- Sa kohë pas trajtimit mund të bëj banjë apo dush?
Kirurgu që ju ka bërë trajtimin LASIK do t’ju këshillojë lidhur me këtë hollësi; sidoqoftë, ju mund të bëni banjë që ditën e trajtimit, por duhet të tregoni kujdes që të shmangni kontaktin e drejtpërdrejtë të syve me sapunin apo ujin 5 ditët e para.
Është shumë e rëndësishme të mos fërkohen sytë gjatë muajit të parë pas trajtimit kirurgjikal.
5- Sa kohë pas trajtimit mund ta drejtoj makinën?
Ditën e trajtimit nuk duhet ta drejtoni automjetin. Më pas,mund ta drejtoni kur të ndiheni të sigurt se qartësia e shikimit dhe gjendja e syve bën të mundur që ta bëni këtë në mënyrë të sigurt.
6- Kur mund të përdor makijazh?
Mund të filloni të përdorni sërish makijazh tek sytë 2 javë pas trajtimit të kryer. Rekomandohet që të blini produkte të reja makijazhi, sidomos rimelin, për të shmangur infeksione të mundshme pas trajtimit.
7- Kur mund të notoj?
Nuk duhet të notoni në pishinë apo det për një muaj pas trajtimit.
8- Çfarë lloj anestezie përdoret gjatë trajtimit?
Për mpirjen e syrit përdoren pika. Ndonjëherë, përdoret edhe mjekim nga goja për të ndihmuar pacientin të qetësohet. Mos u shqetësoni – nuk përdoret age apo injektim i ilaçeve në rrugë intravenoze.
9- A mund të trajtohen të dy sytë në njëjtën kohë?
Trajtimi LASIK kryhet te të dy sytë brenda një dite.
10- Shkakton dhimbje trajtimi LASIK?
Trajtimi LASIK është një procedurë pa dhimbje dhe kryhet nën anestezi lokale me pika të cilat e mpijnë sipërfaqen e syrit.
11- Do të kem dhimbje pas trajtimit LASIK?
Nuk ndihet dhimbje, disa pacientë përjetojnë një ndjesi djegieje apo kruarje përgjithësisht, nga një deri në tre orë pas trajtimit.
12- Sa kohë pas trajtimit kirurgjikal do të shoh qartë?
Mjekimi me pika në sy krijon pak mjegullim, por pjesa më e madhe e pacientëve ndiejnë përmirësim të ndjeshëm të pamjes menjëherë pasi largohen nga klinika. Shikimi arrin maksimumin të nesërmen e operacionit.
13- Do t’i mbaj sytë të fashuar?
Jo, nuk është e nevojshme të fashohet syri pas operacionit.
14- Kur mund të kthehem në punë?
Pjesa më e madhe e pacientëve i kthehen punës me kohë të plotë që të nesërmen e trajtimit. Rrallë kërkohet që të pritet një ditë apo dy për t’iu kthyer punës. Nëse mundeni, është e rekomandueshme të prisni nja dy ditë.
15- Do të kem nevojë për syze apo lente kontakti pas trajtimit LASIK?
Synimi i kirurgjisë refraktive është të ofrojë shikim të kënaqshëm pa pasur nevojën për syze dhe/ose lentet e kontaktit. Në raste të numrave të mëdhenj (përtej kufijve të përcaktuar më lart) mund të ketë një numër rezidual i cili do të kërkojë përdorimin e syzeve gjatë leximit
16- Cilat janë komplikacionet që mund të ndodhin gjatë LASIK?
• mbetja e nevojës për korrigjim edhe pas ndërhyrjes kirurgjikale (kjo sidomos në rastet e numrave të mëdhenj mbi + 6 apo – 10 apo cilindër më i madh se 4), e cila mund të kërkojë një ritrajtim të dytë pas 6 muajve
• shikimi i rrathëve ylberore
• deformimi i figurave, rënia e pjesshme e kapakut të sipërm
• skuqja e syrit për rreth një javë pas operacionit
• dderi më sot nuk është raportuar asnjë rast për humbje të pamjes apo të syrit gjatë LASIK.
Çarja e aortës është një gjendje kërcënuese për jetën e karakterizuar nga gjakderdhje në brendësi dhe përgjatë mureve të aortës, vazës së gjakut me madhësi më të madhe që del nga zemra.
Çarja e aortës ndodh afërsisht me një shpeshtësi 2 individë në 10000 mijë. Mund të prekë këdo, por ndodh më shpesh në meshkuj të moshave 40-70 vjeç.
Shkaqet
Çarja e aortës shpesh ndodh nga një dëmtim në murin e brendshëm të aortës. Kjo zakonisht ndodh në zonën torakale të aortës, por mund të ndodhë në zonën abdominale të saj.
Aorta ka disa degë përgjatë të cilave qarkullon gjaku.
Çarja klasifikohet si tip A dhe B, në varësi se ku fillon dhe ku mbaron demtimi.
Tipi A fillon në pjesën fillestare (ngjitëse) të aortës dhe në mënyrë të veçantë lëviz në një pjesë tjetër të kraharorit.
Tipi B fillon në pjesën e fundit (zbritëse) të aortës dhe lëviz poshtë në abdomen.
Kur gjakderdhja fillon, ajo krijon dy kanale: një në të cilin gjaku ecën dhe tjetri ku gjaku rri në vend dhe grumbullohet. Duke u rritur çarja e aortës, kanali me gjakun e palëvizshëm rritet dhe shtyp degë të tjera të aortës.
Një çarje aorte mund gjithashtu të zgjerojë dhe rrisë një lumen aorte dhe të krijojë aneurizëm të saj.
Shkaku ekzakt është i panjohur, por rreziqet përfshijnë arterosklerozën dhe presionin e lartë të gjakut. Dëmtimet traumatike janë shkaqet më madhore të çarjes së aortës, në mënyrë të veçantë traumat jo penetruese të kraharorit që vijnë sidomos nga aksidentet automobilistike.
Rreziqe të tjera të lidhura me zhvillimin e çarjet të aortës janë:
• Bikuspidia e valvulës të aortës;
• Koarktacioni i aortës;
• Kirurgjia e zemrës;
• Shtatzania;
• Sindroma e Marfan;
• Etj.
Simptomat
Simptomat zakonisht fillojnë në mënyrë të papritur, me dhimbje të forta kraharori.
Dhimbja mund të ndihet nën brinjë, të përhapet nën dhe përgjatë shpatullës ose në zonën e kurrizit. Në disa raste mund të përhapet në qafë, krah, nofull, dhe deri në ekstremitetet e poshtme.
Zakonisht kur dhimbja përhapet në krah ose në këmbë çarja e aortës përkeqësohet.
Simptoma të tjera mund të jenë: konfuzion, çorientim, ulje të lëvizshmërisë dhe të ndjeshmërisë në pjesë të ndryshme të trupit, marrje mendsh, tharje goje, etje, të fikët, të vjella, zbehje, takikardi, shkurtim dhe vëdhtirësi në frymëmarrje, etj.
Testet dhe ekzaminimet
Ekziston nje diferencë e presionit midis krahut të majtë dhe të djathtë, ose midis gjymtyrëve të sipërme dhe te poshtëme. Mund te kemi një ulje te presionit te gjakut, fryrje të venave te qafës dhe shënja që ngjajnë me një atak kardiak. Mund të shfaqen dhe shënjat e shokut por me një presion gjaku normal.
Disekimi i aortës ose aneurizma e saj mund te shihen me:
Angiografi të aortës
Grafi pulmoni
MRI e toraksit
CT e toraksit
Echo dopler
Echo transezofageale
Trajtimi
Qëllimi i trajtimit është të parandalohen ndërlikimet.
Tipi A i çarjes kërkon kirurgji, rregullim dhe zëvendësim të zonës së dëmtuar të aortës, tipi B mund të kurohet me mjekim medikamentoz.
Medikamente që ulin presionin e gjakut mund të përshkruhen dhe të jepen në rrugë venoze.
Qetësues për dhimbjet;
Beta-bllokuesit;
Komplikacionet
Rupture e aortës që con në humbje të gjakut dhe shok
Trombe
Tamponadë e zemrës
Insuficiencë renale
Infarkt kardiak
Infarkt cerebral
Parandalimi
Trajtimi adekuat dhe kontrolli i aterosklerozës dhe i presionit të lartë të gjakut mund të ulër riskun për disekim të aortës. Medikamente si bllokuesit e receptorëve te angiotenzinës, inhibitorët e ACE dhe beta bllokuesit mund te ulin këtë risk.
KIRURGJIA REFRAKTIVE
Ç’është kirurgjia refraktive?
Është një procedurë kirurgjikale e cila eliminon në mënyrë përfundimtare nevojën për të mbajtur syze apo lente kontakti.
Metoda e përdorur zakonisht quhet LASIK (LASER–Assisted In Situ Keratomileusis), e cila konsiston ne ndryshimin e formës së kornesë nëpërmjet aplikimit të excimer lazerit.
Shikimi normal
Në kushtet e shikimit normal, kornea dhe kristalini e përthyejnë dritën dhe e fokusojnë atë në retinë dhe në këtë mënyrë imazhi që shikoni është i qartë. Çdo devijim i kësaj përthyerjeje normale njihet si e metë refraktive.
Miopia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e madhe se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen përpara retinës, në vend që të përthyhen mbi të. Miopi shikon mirë afër dhe turbullt në largësi. Miopia korrigjohet duke përdorur syza konvekse (numër minus)
Hipermetropia
Ndodh kur gjatësia aksiale e syrit është më e vogël se normalisht. Për pasojë rrezet e dritës përthyhen prapa retinës. Në moshat e reja dhe në hipermetropinë e ulët syri mund ta kompensojë korrigjimin duke u sforcuar. Ky sforcim i vazhdueshëm krijon dhimbje koke të cilat eliminohen pas vendosjes së korrigjimit. Hipermetropia korrigjohet duke përdorur syza konkave (me numër plus).
Astigmatizmi
Astigmatizmi i zakonshëm ndodh kur rrezet e dritës përthyhen në më shumë sesa një pikë të retinës. Për pasojë imazhi i përftuar në retinë është i turbullt. Ai korrigjohet me syze cilindrike të cilat korrigjojnë numrin në një aks të caktuar.
Teknika Lasik
Kandidatët për kryerjen e kësaj procedure janë:
• Personat nga mosha 18 deri në 60 vjeç
• Personat që nuk u ka ndryshuar numri i syzeve për të paktën një vit.
• Personat me miopi deri në 10 dioptri
• Personat me miopi me astigmatizëm deri në 5 dioptri
• Personat me hipermetropi deri në 4 dioptri dhe astigmatizëm hipermetropik
Për pacientë me numra më të mëdhenj se ata të përmendur më sipër eliminimi përfundimtar i korrigjimit realizohet me anë të vendosjes së lentave intraokulare (të cilat vendosen gjatë ndërhyrjes kirurgjikale dhe janë definitive për të gjithë jetën)
Excimer Laser nuk është i përshtatshëm në rastin e:
• Keratokonit
• Uveitit
• Trashësisë së pamjaftueshme të kornesë
• Periudhës së shtatzënisë
Procedura
Realizohet nën anestezi lokale. Në sy hidhen disa pika për të mpirë sipërfaqen e kornesë. I tërë trajtimi zgjat vetëm rreth 15 minuta.
Etapa e parë e LASIK konsiston në prerjen e një shtrese shumë të hollë në sipërfaqen e kornesë nëpërmjet një aparati të quajtur mikrokeratom. Ky realizon prerje shumë të holla, me një trashësi prej rreth 160 mikronësh, (rreth 1/3 e trashësisë së flokut të njeriut) dhe një diametër prej 9 milimetrash (shumë më i gjerë sesa pupilla).
Kjo fletë e hollë, e quajtur flap, hidhet anash duke ekspozuar shtresën qendrore të kornesë, aty ku aplikohet trajtimi me lazer. Përpara trajtimit, kirurgu mat me kujdes përmasat e kornesë dhe përgatit një plan kurimi, sipas të cilit programohet aplikimi i lazerit për të arritur korrigjimin e dëshiruar të shikimit.
Aplikimi i lazerit zgjat afërsisht një minutë dhe pastaj flap-i i prerë ripozicionohet, mbi shtresën e trajtuar të kornesë. Duke qenë se kornea ka cilësi të posaçme ngjitjeje, shtresa bashkohet me sipërfaqen nën të pa pasur nevojë për sutura (qepje).
Pas përfundimit të trajtimit syri nuk ka nevojë për fashim. Pamja është e qartë qysh të nesërmen. Një mjekim lokal me pika në sy për një javë është i nevojshëm pas operacionit.
Kujdesi para operacionit
Të ndërpritet mbajtja e lentave të kontaktit me numër të vogël të paktën 15 ditë përpara operacionit .Femrat duhet të shmangin makijazhin një ditë përpara trajtimit.
Analiza të posaçme pre-operatore
Një ekzaminim komplet oftalmologjik ku përfshihen sa më poshtë :
• Refraksioni (përcaktimi i saktë i korrigjimit)
• Toporafia korneale (studimi i formës së kornesë)
• Pakimetria (matja e trashësisë së kornesë) është i domosdoshëm para operacionit
Ekzaminimi në të njëjtën ditë pas trajtimit
Ekzaminohen sytë disa minuta pas procedurës për t’u siguruar që jeni komodë dhe të gatshëm për të nisur mjekimet pas ndërhyrjes.
Trajtimi pas operacionit
Të nesërmen e operacionit pacienti paraqitet në klinikë për ekzaminimin e dytë. Përmirësimi i shikimit është i dukshëm që të nesërmen e operacionit dhe mund t’i ktheheni veprimtarisë suaj normale.
Pyetje të shpeshta
1- Sa zgjat procedura LASIK?
ASIK realizohet në kushte sterile, në sallën e operacionit dhe zgjat përreth 5 deri në 7 minuta për çdo sy, apo 15 minuta për të dy sytë.
2- Është i përhershëm efekti i kirurgjisë LASIK?
Po. Trajtimi është definitiv dhe zgjat gjithë jetën.
3- Do të kem nevojë për syze për afër pas trajtimit?
Përgjithësisht, pas trajtimit, pacientët nën 45 vjeç lexojnë mire edhe pa syze. Nevoja e mbajtjes së syzave për lexim afër (presbiopia) vjen si rezultat i dobësimit natyror të muskujve të syrit dhe është një proces normal që ndodh tek të gjithë njerëzit pas moshës 45 vjeç pavarësisht nëse kanë kryer procedurën LASIK apo jo.
4- Sa kohë pas trajtimit mund të bëj banjë apo dush?
Kirurgu që ju ka bërë trajtimin LASIK do t’ju këshillojë lidhur me këtë hollësi; sidoqoftë, ju mund të bëni banjë që ditën e trajtimit, por duhet të tregoni kujdes që të shmangni kontaktin e drejtpërdrejtë të syve me sapunin apo ujin 5 ditët e para.
Është shumë e rëndësishme të mos fërkohen sytë gjatë muajit të parë pas trajtimit kirurgjikal.
5- Sa kohë pas trajtimit mund ta drejtoj makinën?
Ditën e trajtimit nuk duhet ta drejtoni automjetin. Më pas,mund ta drejtoni kur të ndiheni të sigurt se qartësia e shikimit dhe gjendja e syve bën të mundur që ta bëni këtë në mënyrë të sigurt.
6- Kur mund të përdor makijazh?
Mund të filloni të përdorni sërish makijazh tek sytë 2 javë pas trajtimit të kryer. Rekomandohet që të blini produkte të reja makijazhi, sidomos rimelin, për të shmangur infeksione të mundshme pas trajtimit.
7- Kur mund të notoj?
Nuk duhet të notoni në pishinë apo det për një muaj pas trajtimit.
8- Çfarë lloj anestezie përdoret gjatë trajtimit?
Për mpirjen e syrit përdoren pika. Ndonjëherë, përdoret edhe mjekim nga goja për të ndihmuar pacientin të qetësohet. Mos u shqetësoni – nuk përdoret age apo injektim i ilaçeve në rrugë intravenoze.
9- A mund të trajtohen të dy sytë në njëjtën kohë?
Trajtimi LASIK kryhet te të dy sytë brenda një dite.
10- Shkakton dhimbje trajtimi LASIK?
Trajtimi LASIK është një procedurë pa dhimbje dhe kryhet nën anestezi lokale me pika të cilat e mpijnë sipërfaqen e syrit.
11- Do të kem dhimbje pas trajtimit LASIK?
Nuk ndihet dhimbje, disa pacientë përjetojnë një ndjesi djegieje apo kruarje përgjithësisht, nga një deri në tre orë pas trajtimit.
12- Sa kohë pas trajtimit kirurgjikal do të shoh qartë?
Mjekimi me pika në sy krijon pak mjegullim, por pjesa më e madhe e pacientëve ndiejnë përmirësim të ndjeshëm të pamjes menjëherë pasi largohen nga klinika. Shikimi arrin maksimumin të nesërmen e operacionit.
13- Do t’i mbaj sytë të fashuar?
Jo, nuk është e nevojshme të fashohet syri pas operacionit.
14- Kur mund të kthehem në punë?
Pjesa më e madhe e pacientëve i kthehen punës me kohë të plotë që të nesërmen e trajtimit. Rrallë kërkohet që të pritet një ditë apo dy për t’iu kthyer punës. Nëse mundeni, është e rekomandueshme të prisni nja dy ditë.
15- Do të kem nevojë për syze apo lente kontakti pas trajtimit LASIK?
Synimi i kirurgjisë refraktive është të ofrojë shikim të kënaqshëm pa pasur nevojën për syze dhe/ose lentet e kontaktit. Në raste të numrave të mëdhenj (përtej kufijve të përcaktuar më lart) mund të ketë një numër rezidual i cili do të kërkojë përdorimin e syzeve gjatë leximit
16- Cilat janë komplikacionet që mund të ndodhin gjatë LASIK?
• mbetja e nevojës për korrigjim edhe pas ndërhyrjes kirurgjikale (kjo sidomos në rastet e numrave të mëdhenj mbi + 6 apo – 10 apo cilindër më i madh se 4), e cila mund të kërkojë një ritrajtim të dytë pas 6 muajve
• shikimi i rrathëve ylberore
• deformimi i figurave, rënia e pjesshme e kapakut të sipërm
• skuqja e syrit për rreth një javë pas operacionit
• dderi më sot nuk është raportuar asnjë rast për humbje të pamjes apo të syrit gjatë LASIK.